กรมชลประทาน ตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาเเหล่งน้ำเพื่อชีวิต โดยปลูกจิตสำนึกสู่ฐานรากกลุ่มเยาวชนผ่านโครงการ”เยาวชนอนุรักษ์น้ำ” เพื่อเข้ามามีส่วนร่วมในการอนุรักษ์เเหล่งน้ำ โดยโครงการ “เยาวชนรักษ์น้ำ ประจำปี 2563 จะช่วยส่งเสริมความรู้ความเข้าใจด้านสิ่งแวดล้อมในงานชลประทานกับเยาวชนรอบอ่างเก็บน้ำ ภายใต้การกำกับดูแลโดย ส่วนสิ่งแวดล้อม สำนักบริหารโครงการ กรมชลประทาน เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาแหล่งน้ำ คุณประโยชน์ของการพัฒนาแหล่งน้ำ การดำเนินการป้องกันแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อมและการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อมจากโครงการพัฒนาแหล่งน้ำ พร้อมทั้งเปิดโอกาสให้ครูและเยาวชนมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรอบอ่างเก็บน้ำ เพื่อให้มีความยั่งยืนและเกิดประโยชน์สูงสุด โดยใช้กระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษา (Environmental Education) ผ่านกิจกรรมค่ายฝึกอบรม (CAMP) และการประกวดโครงการ (CONTEST)
โครงการ “เยาวชนรักษ์น้ำ ประจำปี 2563 ได้เปิดรับสมัครกลุ่มเยาวชนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น แต่ละกลุ่มประกอบด้วยเยาวชน 3 คนและครูที่ปรึกษา 1 คน ในพื้นที่ภาคตะวันออก และคัดเลือกกลุ่มเยาวชนเพื่อเข้าร่วมโครงการเป็นรุ่นแรก จำนวน 10 โรงเรียน โดยเยาวชนทั้ง 10 โรงเรียนจะได้รับการเสริมสร้างความรู้ และการพัฒนาทักษะต่าง ๆ เช่น การทำงานเป็นทีม การเป็นนักสิ่งแวดล้อม และจากการจัดค่ายฝึกอบรม สร้างความเข้าใจและเสริมศักยภาพการทำงานด้านสิ่งแวดล้อม เมื่อวันที่ 1-2 สิงหาคม 2563
จากนั้น กลุ่มเยาวชนได้นำความรู้จากค่ายฯ ไปประยุกต์ใช้ดำเนินโครงการ ที่แต่ละกลุ่มได้สร้างสรรค์กิจกรรมขึ้น เช่น การฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น การจัดการขยะ การสร้างการมีส่วนร่วมและขยายเครือข่าย ภายใต้การดูแลของครูที่ปรึกษาประจำกลุ่ม โดยมีคณะกรรมการของโครงเยาวชนรักษ์น้ำ ได้ลงพื้นที่เพื่อติดตาม ให้คำแนะนำแก่กลุ่มเยาวชนในระดับพื้นที่ พร้อมทั้งประเมินผลการดำเนินงานจริง ซึ่งการประมวลคะแนนสำหรับรางวัลชนะเลิศ 3 อันดับนั้น มาจากคะแนนการมีส่วนร่วมในรอบค่ายฝึกอบรม คะแนนจากการลงพื้นที่ และคะแนนจากเล่มรายงานสรุปผลของกลุ่มเยาวชน
รางวัลชนะเลิศ ได้แก่ โรงเรียนดาราสมุทร ศรีราชา จ.ชลบุรี ซึ่งดำเนินโครงการ มหัศจรรย์หญ้าแฝกอนุรักษ์อ่างเก็บน้ำบางพระ เกิดขึ้นจากนักเรียนแกนนำในโครงการเยาวชนรักษ์น้ำ จากโรงเรียนดาราสมุทร เห็นว่าอ่างเก็บนน้ำบางพระเป็นแหล่งน้ำสำคัญของอำเภอศรีราชา โดยน้ำที่เก็บได้จะนำไปใช้ประโยชน์ด้านการเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และผลิตน้ำประปา เพื่อการบริโภคภายในชุมชนอำเภอศรีราชาและบริเวณพื้นที่ใกล้เคียง แต่ประชาชนผู้ใช้ประโยชน์จากน้ำในอ่างทั้งทางตรงและทางอ้อมยังขาดองค์ความรู้ในการใช้นน้ำให้้เกิดประโยชน์สูงสุด
รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 ได้แก่ โรงเรียนบ้านชุมนุมปรกฟ้า จ.ชลบุรี ซึ่งดำเนินโครงการบำบัดน้ำเสียในครัวเรือนด้วยผักกระฉูด 19 กระฉูด เป็นโครงการที่กลุ่มชมรมเยาวชนรักษ์สิ่งแวดล้อมของโรงเรียนบ้านชุมนุมปรกฟ้า จัดทำขึ้นเพื่อเข้าร่วมโครงการส่งเสริมทำความเข้าใจด้านสิ่งแวดล้อมงานชลประทานกับเยาวชนรอบอ่างเก็บน้ำ ซึ่งเป็นโครงการที่ให้ส่งเสริมให้นักเรียนเข้าใจด้านสิ่งแวดล้อม การพัฒนาแหล่งน้ำ คุณประโยชน์ของการพัฒนาแหล่งน้ำ รอบ ๆ อ่างเก็บน้ำในพื้นที่ภาคตะวันออก และเพื่อให้นักเรียนและครูมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรอบอ่างเก็บน้ำ
รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 ได้แก่ โรงเรียนบ้านบึงตะกู จ.ชลบุรี สมาชิกในกลุ่มจึงค้นคว้าข้อมูลที่เคยมีการวิจัยเกี่ยวกับการนำปลาซัคเกอร์ไปใช้ประโยชน์ พบว่าสามารถนาไปใช้ทำส่วนผสมในอาหารสาหรับเลี้ยงปลาได้ ประกอบกับสมาชิกในกลุ่มได้ทำกิจกรรมเลี้ยงปลาในโครงการเศรษฐกิจพอเพียงกับทางโรงเรียนซึ่งจาเป็นต้องซื้ออาหารปลาอัดเม็ดเพื่อใช้สาหรับเลี้ยงปลาร่วมกับเศษอาหารที่เหลือจากโครงการอาหารกลางวันและพืชผักที่ใช้สาหรับเลี้ยงไม่เพียงพอ จึงสนใจที่จะนำปลาซัคเกอร์มาแปรรูปเป็นส่วนประกอบสาหรับทำอาหารเลี้ยงปลาในบ่อของโรงเรียนเพื่อลดค่าใช้จ่ายในการซื้ออาหารปลาสำเร็จรูป
